مروری بر تاریخ
پایگاه خبری فولاد ایران - خو گوانگشیان ، یک شیمی دان تحصیل کرده در امریکا ، اولین فناوری پردازش عناصر خاکی کمیاب را در چین سال 1972 توسعه داد. وی به رهبران چینی کمک کرد تا سیاست های ملی عناصر خاکی کمیاب چین را گسترش دهند، که راه اندازی 5 آزمایشگاه ملی عناصر خاکی کمیاب و سیاست های محدود کننده صادراتی از این جمله بوده که مالکیت معنوی خارجی و تولید در داخل چین را اجباری ساخت.
تغییرات کمیسیون مقررات هسته ای ایالات متحده امریکا و آژانس بین المللی انرژی اتمی در دهه 1980 تعریف مواد اولیه را اصلاح کرد. این اقدام، تمام عناصر خاکی کمیاب با ارزش را که در مونازیتها و سایر سنگ معدنهای حاوی توریم از جمله عناصر خاکی کمیاب سنگین وجود دارد، به عنوان یک سوخت هسته ای پیشرو طبقه بندی کرد. عناصر خاکی کمیاب سنگین که برای امنیت ملی و انرژی حیاتی هستند ، به دلیل افزایش محتوای رادیواکتیو (توریم ، اورانیوم) دیگر نمی توانستند در امریکا یا سایر کشورهای عضو آژانس انرژی هسته ای استخراج و پردازش شوند.
سایر کشورها هنوز ارزش این عناصر خاکی کمیاب را درک نکرده بودند، زیرا مگنت های نئودیمیوم تا سال 1982 اختراع نشده بود، و کل زنجیره ارزش عناصر خاکی کمیاب به سرعت به چین منتقل شد. شرکت هایی مانند Molycorp ، Rhodia و صنایع ژاپنی داوطلبانه تمام فناوری های استخراج ، پالایش و فناوری متالورژیک عناصر کمیاب را به چین منتقل کردند (حدود دهه 1980). هدف این بود که هزینه محصول نهایی کاهش یابد و مشکلات زیست محیطی را از خود دور کنند. امروزه بازیگران سیاسی می خواهند شما باور کنید که این فناوری ها به سرقت رفته اند، اما این درست نیست.
چین چنین مقررات محدود کننده ای نداشته (داشتن "وضعیت ناظر" آژانس بین المللی انرژی هسته ای) ، به همین دلیل آنها توانستند جایگزین ایالات متحده و سایر کشورها در تولید و پردازش عناصر خاکی کمیاب سنگین شوند. امروز چین انحصار زنجیره ارزش این عناصر را مدیریت می کند.
عناصر خاکی کمیاب به قدری در اهداف و آرمان های دولت چین نقش اساسی دارند که چهار رهبر از پنج رهبر گذشته شخصاً برنامه های ملی عناصر کمیاب را تصویب کرده اند. نکته جالب تر اینکه حداقل دو نفر از پنج رهبر گذشته چین ، دنگ شیائوپینگ و شی جین پینگ ، سرمایه گذاری های خانوادگی قابل توجهی در صنعت پالایش و تولید متالورژیک عناصر کمیاب داشته اند. در سال 1997 خانواده دنگ، شرکت Magnequench ، تنها تولید کننده مگنت های نئودیمیوم در امریکا را خریداری کردند و آن را به چین منتقل کردند. خانواده شی پیش از روی کار آمدن وی نزدیک به 400 میلیون دلار در شرکت های پالایش و متالورژی عناصر خاکی کمیاب سرمایه گذاری داشتند.
داستان انحصار چین چگونه شروع شد؟
برای اینکه چین انحصار خود را بسازد، باید از مزایای هزینه و مقیاس خود برای جابجایی سایر تولیدکنندگان منابع استفاده می کرد. در آن زمان ، بیش از 70 درصد از تولید عناصر کمیاب چین محصول جانبی و بدون هزینه یک معدن سنگ آهن بود.
هنگامی که کنترل تولید منابع را به دست آورد ، زنجیره ارزش را بالا برد (با کمک امریکا ، فرانسه و ژاپن). سپس ، چین در تصفیه ، جداسازی ، متالورژی ، آلیاژها و مگنت ها مهارت پیدا کرد و همه رقبا را کنار زد (ژاپن ، آخرین کشور غیر -چینی تولید کننده فلز بکر ، تولید فلز جدید را در سال 2018 کنار گذاشت).
به گزارش فولاد ایران، با کنترل چین بر کل زنجیره ارزش ، می توانست بر نقاط استراتژیک تر زنجیره ارزش پایین دستی تمرکز کند. حدود 90٪ از کل ارزش عناصر خاکی کمیاب فقط از 4 عنصر حاصل می شود: نئودیمیوم (Nd) ، پرازئودیمیم (Pr) ، دیسپروزیوم (Dy) و تربیوم(Tb). 95 درصد از کل ارزش عناصر خاکی کمیاب از فلزات خاکی کمیاب ، آلیاژها و مگنت ها (در درجه اول از Nd ، Pr ، Dy و Tb) حاصل می شود. 13 عنصر غیر فلزی دیگر در مجموع 5٪ از ارزش آن را تشکیل می دهند (La ، Ce ، Sm ، Gd و Y دارای ارزش منفی قابل توجه تا متوسطی هستند).
چین در همان اوایل متوجه شد که می تواند استخراج و در نهایت تصفیه عناصر کمیاب را به جریان درآورد ، زیرا این کومودیتی ها (کنسانتره ها و اکسیدها) هیچ کاربرد با ارزش بالایی ندارند.
مدتی بعد، از سال 2015 چین به طور فعال تولید منابع در خارج از چین را آغاز کرد. اهداف دوگانه این بود که مسائل زیست محیطی در خارج از مرزها حفظ شود و همچنین منابع داخلی هم حفظ شود. این استراتژی بسیار موفق بوده است ، زیرا رقبای اصلی چین مستقیماً پروژه های استخراج و پالایش در امریکا ، کانادا و استرالیا را تأمین مالی می کنند که به رشد بیشتر این انحصار متالورژیک چین تداوم خواهد بخشید.
به گزارش فولاد ایران، در حال حاضر چین برای تولیدکنندگان منابع غیرچینی، جهت تولید کنسانتره عناصر خاکی کمیاب و اکسیدهای مخلوط و عرضه آن به چین، یک محیط حاشیه سود خالص مثبت فراهم نموده است. چین به تدریج از تولید غیر چینی اکسیدهای تصفیه شده و جدا شده پشتیبانی خواهد کرد زیرا این قسمت آسیب رسان ترین بخش به محیط زیست است. چین با استفاده از منابع مالی، زیرساخت ها ، بازپرداخت بدهی و تزریق سرمایه به عنوان بخشی از برنامه یک کمربند - یک جاده، به پرورش منابع طولانی مدت برای تولید کنسانتره ها و اکسیدها پرداخت. چین می تواند با خیال راحت تولیدکنندگان منابع جدید غیر چینی را پرورش دهد زیرا این رقبای احتمالی نمی توانند از تولید اکسیدهای جدا شده جلوتر بروند.
چرا؟ زیرا چین از معافیت ها و یارانه های پنهانی و غیر شفاف برای از بین بردن هرگونه سود بالقوه برای رقبا استفاده می کند. بدون پتانسیل سود و بدون رقیب، این انحصار متالورژیک برای چین همچنان امن و رقابتی باقی می ماند.
منبع: mining.com
ترجمه: م. تابان شمال