پایگاه خبری فولاد ایران- قرارداد برق بین بنگلادش، هند و نپال نشانه امیدوار کننده ای برای تقویت روابط تجاری است.
به گزارش فولاد ایران، در بیشتر ماه ژوئن، 23 میلیون نفر در داکا، پایتخت بنگلادش و اطراف آن، از دمای 38 درجه سانتیگراد رنج بردند. فن ها و سیستم های تهویه مطبوع فایده چندانی نداشتند و کشور در 114 روز از 150 روز اول سال جاری قطع برق را تجربه کرد.
توافق سه جانبه بین بنگلادش، هند و نپال که انتظار می‌رود طی هفته‌ها نهایی شود، باعث می‌شود بخشی از برق مازاد نپال از طریق زیرساخت‌های انتقال هند به بنگلادش که با کمبود برق مواجه است، جریان پیدا کند. ناظران امیدوارند که این توافق پایه و اساس یک بازار انرژی یکپارچه تر در منطقه را ایجاد کند.
سه عامل فوری به این معامله کمک کرده اند تا شتاب بیشتری بگیرد. اولین مورد افزایش هزینه انرژی است. جنوب آسیا برای تامین نیازهای خود در بازارهای جهانی انرژی که به دلیل جنگ در اوکراین مختل شده است، تلاش کرده است. دوم، کشورهای آسیای جنوبی با واقعیت‌های تغییرات اقلیمی دست و پنجه نرم می‌کنند که موج‌های گرما و سیل‌ها مکرر و شدیدتر می‌شوند. سوم، احتیاط فزاینده چین است، که قاطعیت آن در هیمالیا و اطراف آن، هند را وادار کرده است تا توجه بیشتری به همسایگان کوچکتر خود داشته باشد.
آسیای جنوبی یکی از کم ادغام‌ترین مناطق از نظر اقتصادی در جهان است، بنابراین هرگونه افزایش در تجارت می‌تواند مزایای مفیدی داشته باشد. اما سیاست مدت‌هاست که سد راه است. روابط پرتنش هند با پاکستان بزرگترین مانع است، در نپال و بنگلادش نیز، تحولات سیاسی و غیره مانع پیشرفت شد. نپال تا سال 2006 درگیر جنگ داخلی بود و در سال 2015 زلزله ویرانگر را متحمل شد و در سال های اخیر که نگران تسلط هند و مشتاق کشف گزینه های دیگر بود، شروع به روی آوردن به چین کرده بود.
هند و بنگلادش بر سر همه چیز از اشتراک آب رودخانه گرفته تا مهاجرت غیرقانونی اختلاف نظر دارند. بنگلادشی ها با گذراندن زمان زیادی در تاریکی، اکنون در حال تجدید نظر در روابط خود هستند. ذخایر گاز طبیعی این کشور که دو سوم مصرف آن را تشکیل می‌دهد، رو به کاهش است و ممکن است در طول یک دهه تمام شود و این امر آن را بیشتر به واردات گاز طبیعی مایع (LNG) وابسته می‌کند.
کشورهای ثروتمند اروپایی در سال گذشته قیمت LNG را افزایش دادند، زیرا آنها به دنبال جایگزینی برای گاز روسیه بودند، که بستن قراردادهای بلندمدت با تامین کنندگان را برای بنگلادش دشوار کرد و آن را مجبور کرد به کارخانه های نفت و بنزین گران تر روی آورد. این امر باعث کاهش ذخایر ارزی آن شد و باعث شد که قادر به تهیه سوخت کافی نباشد. علاوه بر این، بنگلادش متعهد شده است تا سال 2030 انتشار کربن خود را بیش از 20 درصد کاهش دهد، که مستلزم کاهش استفاده از سوخت های فسیلی است.
در همین حال، نپال بخش عمده ای از استراتژی توسعه اقتصادی خود را بر روی فروش آینده انرژی آبی به همسایگان خود قرار داده است. سال گذشته صادرات 400 مگاوات برق به هند را آغاز کرد. امسال قراردادی برای صادرات 600 مگاوات اضافی منعقد کرد. 5 گیگاوات ظرفیت دیگر نیز در دست ساخت است. اگر این قمار به نتیجه نرسد، هم دولت که انحصار خرید و فروش برق را در اختیار دارد و هم تولیدکنندگان خصوصی برق کشور با انبوهی از بدهی ها و پروژه های ناتمام مواجه خواهند شد.
مشارکت این کشورها همچنین برای انتقال انرژی سبز جنوب آسیا بسیار مهم است. نپال و بوتان دارای پتانسیل تخمینی نزدیک به 70 گیگاوات انرژی آبی هستند که تنها بخش کوچکی از آن توسعه یافته است. بنگلادش ظرفیت تجدیدپذیر کمی دارد و فضای کافی برای اضافه کردن باد و خورشید کافی نیست. هند در نظر دارد تا سال 2030 500 گیگاوات ظرفیت انرژی تجدیدپذیر نصب کند. برای برآوردن تقاضای برق پیش بینی شده خود در سال 2040، باید 950 گیگاوات ظرفیت به طور کلی، تقریباً به اندازه بازار برق اروپا، علاوه بر 418 گیگاوات فعلی، اضافه کند. انرژی آبی از همسایگانش می تواند به تامین خط پایه پایدار انرژی تجدیدپذیر کمک کند. مزایای برق پاک‌تر نیز باید در کوتاه‌مدت به شکل هوای قابل تنفس بیشتر در شهرهای منطقه که برخی از آلوده‌ترین شهرهای جهان هستند، جواب دهد.
هند در طول تاریخ تمایلی به ورود به قراردادهای چندجانبه انرژی نداشته است و توافقات دوجانبه مانند معاملات واردات با نپال و یک توافق بلندمدت جدید برای فروش نیروی زغال سنگ به بنگلادش از یک نیروگاه هندی در نزدیکی مرز را ترجیح می دهد.
نارندرا مودی، نخست وزیر هند، روابط با همسایگان این کشور را در اولویت قرار داده است. در سال 2021 او برای دیداری صمیمانه با شیخ حسینه، نخست وزیر بنگلادش، به داکا سفر کرد. او در ماه مه میزبان پوشپا کمال دهال، نخست وزیر نپال در دهلی بود.
قوانین خرید برق هند، واردات برق از پروژه‌های چینی را ممنوع می‌کند و نپال را تشویق می‌کند تا سرمایه‌گذاران هندی را مورد حمایت قرار دهد.
بنگلادش و نپال در حال لابی کردن هند برای اجازه ساخت یک خط اختصاصی برای تجارت برق بین دو همسایه خود در سراسر قلمرو خود هستند. اما هند تاکنون از این کار خودداری کرده است و بعید است به این زودی نظر خود را تغییر دهد. تغییرات آب و هوایی نیز ممکن است مشکل را بدتر کند. ذوب شدن یخچال‌های طبیعی، رانش زمین و تغییر جریان رودخانه‌ها می‌تواند برخی از پتانسیل‌های انرژی آبی نپال را در دهه‌های آینده غیرقابل دوام کند.
اگر هند در مورد اهداف خالص صفر خود جدی است، چاره ای جز دور شدن از زغال سنگ ندارد. بنگلادش نیز باید وابستگی خود به سوخت های فسیلی را کنار بگذارد. برای اطمینان از تامین برق پایدار و ایمن از انرژی های تجدیدپذیر، همسایگان باید شبکه های خود را به هم متصل کنند، بازارهای برق خود را آزاد کنند و رژیم های نظارتی خود را هماهنگ کنند.
منبع: اکونومیست