پایگاه خبری فولاد ایران- دلار هم واحد پول آمریکا و هم ارز جهان است. در حالی که ایالات متحده تقریباً 15.5 درصد از تولید ناخالص داخلی جهانی (PPP) را تشکیل می دهد، دلار در 88 درصد از کل معاملات ارزی بین المللی نقش دارد. حدود 58 درصد از ذخایر جهانی به واحد پول ایالات متحده نگهداری می شود.
اما اقتصاد این وضعیت نامتعارف مبهم است. وضعیت ذخیره دلار از کسری حساب جاری ایالات متحده حمایت می کند که به نفع واردکنندگان آمریکایی و بازارهایی است که برای بقیه جهان ایجاد می کند، اما این همچنین اقتصاد ایالات متحده را از کالاهای مبادله ای منحرف می کند. گسترش جهانی دلار، فدرال رزرو را خواسته یا ناخواسته وارد بانک مرکزی جهان می کند. فراگیر بودن دلار همچنین قدرت زیادی به دولت آمریکا می دهد. تحریم های مالی ایالات متحده حکم یک اعدام تجاری است. در جهانی چند قطبی و متضاد فزاینده، این ترکیب عجیب و غریب از رویارویی تنبیهی و همکاری تجاری تا کی می تواند ادامه داشته باشد؟
برخی در واشنگتن می ترسند که ایالات متحده از سلاح تحریمی خود بیش از حد استفاده کند و اعتماد به دلار و در نتیجه منبع قدرت خود آمریکا را از بین ببرد. با این حال، یک تهدید بسیار فراگیرتر برای وضعیت موجود، ناشی از عملکرد خود سیستم ارزی است. سیستم جهانی دلار زمانی بهترین کار را انجام می دهد که دلار فراوان باشد، زمانی که نرخ بهره ایالات متحده پایین است و سایر ارزها بالا هستند. دسترسی آسان به دلار باعث افزایش فعالیت های اقتصادی در سراسر جهان می شود، اما در حال حاضر، امریکا در پیکربندی مخالف قرار دارد.
به گزارش فولاد ایران، بهبود صعودی اقتصاد ایالات متحده، فدرال رزرو را مجبور کرده است که نرخ بهره را افزایش دهد، قیمت دلار را بالا برده و بر تجارت دلار در سراسر جهان فشار وارد کند. این ناراحت کننده است اما به خودی خود دلیلی برای نگرانی سیستمیک نیست. نخبگان مالی در سراسر جهان می دانند که چگونه به فشار دلار قوی واکنش نشان دهند. بانک مرکزی اروپا و بانک ژاپن تنظیم نرخ بهره خود را به روز خواهند کرد. بانک‌های مرکزی بازارهای نوظهور قدرت مداخله برای مدیریت را دارند. اما اگر نوسانات نرخ ارز بسیار بزرگ باشد و نرخ های آمریکا برای مدت طولانی تری بالاتر بماند، این اهرم آرامش ممکن است از بین برود.
سوال دلار ممکن است به حوزه سیاسی کشیده شود. بیهوده نیست که دولت رئیس جمهور لولا داسیلوا در برزیل، همچنان در مورد ایجاد جایگزینی برای دلار توسط بریک ها صحبت می کند. در حاشیه اقتصاد جهانی، آسیب ناشی از افزایش اخیر نرخ بهره عمیق است. همانطور که اخیراً به سفارش گروه 20 انجام شد، وام دادن به فقیرترین کشورهای جهان در سال 2023 معکوس شد. صندوق بین المللی پول و بانک جهانی نتوانستند افزایش دلار را جبران کنند.
نیاز به اصلاحات ساختاری آشکار است. اما جایی که سیاست دلار قوی بیشترین اهمیت را دارد در قلب خود سیستم، یعنی ایالات متحده است. دولت بایدن تصمیم گرفته است که از افزایش قیمت دلار مشکلی ایجاد نکند و آن را نشانه ای از بهبود اقتصادی قوی آمریکا می داند. دونالد ترامپ چنین خویشتنداری نشان نمی دهد. ترامپ به عنوان مردی که در دوران بحران آمریکا در دهه 1970 و اوایل دهه 1980 شکل گرفته است، دیدگاهی به شدت ملی گرایانه نسبت به تجارت و نرخ ارز دارد. برای او، یک دلار قوی، آمریکا را به نفع چین می کشد. رابرت لایتیزر، مشاور نزدیک ترامپ، طرفدار استفاده از تعرفه ها برای کاهش ارزش دلار است. در محافل ترامپ حتی صحبت از کاهش نرخ بهره وجود دارد.
ابتدا در دوران ترامپ و سپس بایدن، سیاستگذاران ایالات متحده سیاست صنعتی، سیاست تجاری، انرژی سبز و ژئوپلیتیک را در یک فرمول قدرتمند ملی گرایانه ترکیب کردند. افزودن سیستم ارزی به ترکیب، یک کوکتل مولتوف واقعاً انفجاری ایجاد می کند. فشار همه جانبه برای کاهش ارزش دلار به خاطر احیای تولید ایالات متحده، سیستم ارزی جهانی را به گونه ای سیاسی می کند که بسیار فراتر از حملات جراحی ناشی از تحریم های مالی است. البته ممکن است ترامپ پیروز نشود. و حتی اگر پیروز شود، چه کسی می داند که آیا در مورد سیاست اقتصادی خود جدی است یا خیر.
اما در نهایت درس کلی این است: عوامل تعیین کننده در آینده نظام دلاری چین و روسیه نیستند، بلکه سیاست و اقتصاد خود ایالات متحده است. ایالات متحده سیستم دلاری را در سال 1944 در برتون وودز تأسیس کرد. رئیس جمهور ریچارد نیکسون آن را برای اولین بار در اوایل دهه 1970 شکست. در پی بحران مالی سال 2008، ایالات متحده راه را به سوی عصر جدیدی از تسهیل کمی پیش برد. سوالی که در سال 2024 مطرح می شود این است که آیا بحران جاری دموکراسی آمریکا به طور کلی به اقتصاد جهانی سرایت می کند؟
منبع: فایننشال تایمز