پایگاه خبری فولاد ایران- انتشار مدل جدید DeepSeek فرضیات مربوط به برتری ایالات متحده در توسعه این فناوری را متزلزل کرده است.
روز دوشنبه، جهان شاهد بود که تنها در یک روز، یک تریلیون دلار از بازار سهام ناپدید شد؛ یک شوک بزرگ که توسط استارتاپ ناشناخته هوش مصنوعی چینی، DeepSeek، ایجاد شد. این شرکت با انتشار مدل جدید هوش مصنوعی خود، R1، باورهای مربوط به برتری آمریکا در این حوزه را به چالش کشید و نشان داد که برخی از شرکت‌های چینی در حال یادگیری نحوه رقابت با سیلیکون ولی هستند.
این مدل توانایی «استدلال» برای حل مسائل پیچیده علمی را دارد و عملکرد آن با پیشرفته‌ترین نرم‌افزارهای شرکت‌های فناوری آمریکایی برابری می‌کند، اما ظاهراً با هزینه‌ای به‌مراتب کمتر. به گزارش فولاد ایران، این مدل به سرعت جای ChatGPT را به‌عنوان پرطرفدارترین اپلیکیشن رایگان در فروشگاه iOS آمریکا گرفت.
تأثیرات دوگانه پیشرفت DeepSeek بر صنعت فناوری
این پیشرفت دو اثر عمده دارد. اول، همان‌طور که ChatGPT در سال ۲۰۲۲ باعث شتاب در توسعه و پذیرش تجاری هوش مصنوعی شد، مدل جدید DeepSeek احتمالاً روند توسعه این فناوری را سرعت خواهد بخشید. دوم، این پیشرفت باعث تزلزل در فرضیات سرمایه‌گذاری در بازار سهام آمریکا شده است، زیرا نشان می‌دهد که توسعه مدل‌های پیشرفته هوش مصنوعی نیاز به زیرساخت‌های عظیم و سرمایه‌گذاری‌های کلان ندارد.
سؤال مهمی که اکنون در وال‌استریت و سیلیکون ولی مطرح است این است که آیا چین در لحظه‌ای که بسیاری از متخصصان ادعا می‌کنند نزدیک به دستیابی به یک پیشرفت تاریخی در هوش مصنوعی هم‌تراز با هوش انسانی (AGI) هستند، توانسته به سطح ایالات متحده برسد؟
اریک اشمیت، مدیرعامل و رئیس سابق گوگل، می‌گوید: «نوآوری‌های الگوریتمی DeepSeek به ما یادآوری می‌کند که چین و ایالات متحده تقریباً در یک سطح قرار دارند و برتری تکنولوژیکی ما تضمین‌شده نیست. این موضوع ما را مجبور می‌کند تا هوش مصنوعی را کارآمدتر کنیم. برای رسیدن به AGI، ما باید همچنان در استعدادهای برتر سرمایه‌گذاری کنیم، از اکوسیستم منبع‌باز خود حمایت کنیم و تنها به سرمایه‌گذاری مالی بسنده نکنیم، بلکه باید در نوآوری پیشتاز باشیم.»
DeepSeekاستارتاپی متفاوت در چین
DeepSeek با سطحی از جاه‌طلبی مشابه استارتاپ‌های سیلیکون ولی راه اندازی شد. این شرکت در سال ۲۰۲۳ به‌عنوان یک پروژه جانبی توسط میلیاردر عجیب‌وغریب صنعت صندوق‌های سرمایه‌گذاری، لیانگ ونفنگ، آغاز شد.
لیانگ سال گذشته در مصاحبه‌ای گفت: «چرا سیلیکون ولی این‌قدر نوآور است؟ زیرا آن‌ها جرأت انجام کارهای جدید را دارند.» او افزود: «وقتی ChatGPT معرفی شد، جامعه فناوری چین اعتمادبه‌نفس کافی برای نوآوری نداشت. سرمایه‌گذاران و شرکت‌های بزرگ چینی تصور می‌کردند که شکاف بین چین و آمریکا بیش‌ازحد زیاد است و تصمیم گرفتند بر توسعه اپلیکیشن‌ها تمرکز کنند، نه بر نوآوری بنیادی. اما نوآوری از اعتمادبه‌نفس آغاز می‌شود.»
برخلاف بسیاری از استارتاپ‌های چینی که به سرمایه‌گذاری‌های خارجی وابسته‌اند، DeepSeek تاکنون هیچ سرمایه خارجی جذب نکرده و به همین دلیل، از فشارهای مربوط به تضمین بازگشت سرمایه دور مانده است. این شرکت، مشابه با روزهای ابتدایی DeepMind در بریتانیا و OpenAI در ایالات متحده، به‌جای کسب درآمد، تمام تلاش خود را بر پیشبرد حوزه هوش مصنوعی متمرکز کرده است.
یک سرمایه‌گذار هوش مصنوعی در چین می‌گوید: «این شرکت در میان استارتاپ‌های چینی کاملاً منحصربه‌فرد است. در DeepSeek سیاست‌های مدیریتی سخت‌گیرانه و بوروکراسی‌های رایج در سایر شرکت‌های بزرگ فناوری دیده نمی‌شود. افراد بدون داشتن عناوین شغلی مشخص و ساختارهای دست‌وپاگیر کار می‌کنند.»
چگونه DeepSeek هزینه‌های توسعه هوش مصنوعی را کاهش داد؟
یکی از دلایل اصلی موفقیت DeepSeek این است که این شرکت، برخلاف رقبای آمریکایی، مدل‌های پیشرفته خود را بدون صرف صدها میلیون دلار آموزش داده است. این شرکت ادعا می‌کند که آخرین مرحله آموزش مدل R1 فقط ۵.۶ میلیون دلار هزینه داشته است. البته این رقم شامل هزینه‌های زیرساخت محاسباتی و آموزش‌های قبلی نیست، بنابراین مقایسه دقیق هزینه‌ها دشوار است.
احتمالاً این شرکت برای کاهش هزینه‌ها، برخی از اصول رایج را کنار گذاشته است. OpenAI ادعا می‌کند که DeepSeek از خروجی مدل‌های خود OpenAI برای آموزش استفاده کرده است، اقدامی که برخلاف شرایط استفاده از این سرویس‌هاست، اما در بین بسیاری از شرکت‌های آمریکایی نیز رایج است.
تأثیر تحریم‌های آمریکا بر پیشرفت DeepSeek
جالب اینجاست که تحریم‌های ایالات متحده علیه چین، به‌جای تضعیف صنعت هوش مصنوعی این کشور، ممکن است به نوآوری آن کمک کرده باشد. از سال ۲۰۲۲، دولت آمریکا محدودیت‌هایی بر صادرات تراشه‌های پیشرفته به چین اعمال کرد، اما DeepSeek مجبور شد راه‌های خلاقانه‌ای برای بهینه‌سازی عملکرد تراشه‌های کمتر پیشرفته‌ای که در دسترس داشت، پیدا کند.
واکنش‌ها در سیلیکون ولی
رهبران فناوری در سیلیکون ولی ضمن ستایش از نوآوری‌های DeepSeek، سعی کردند اهمیت آن را کم‌اهمیت جلوه دهند. سم آلتمن، مدیرعامل OpenAI، مدل R1 را «تأثیرگذار» خواند، در حالی که مارک زاکربرگ، مدیرعامل متا، به پیشرفت‌هایی اشاره کرد که شرکت او امیدوار است در سیستم‌های خود پیاده‌سازی کند.
با این حال، زاکربرگ هشدار داد که اگر مدل R1 به استاندارد جهانی برای مدل‌های هوش مصنوعی «باز» تبدیل شود، ایالات متحده را در این رقابت عقب خواهد انداخت. او گفت: «برای حفظ مزیت ملی ما، مهم است که این استاندارد آمریکایی باشد. ما می‌خواهیم سیستم هوش مصنوعی‌ای را بسازیم که در سراسر جهان مورد استفاده قرار بگیرد.»
آینده رقابت چین و آمریکا در هوش مصنوعی
پیشرفت DeepSeek نگرانی‌هایی را در مورد برتری آمریکا در فناوری هوش مصنوعی ایجاد کرده است. برخی تحلیل‌گران هشدار می‌دهند که چین می‌تواند از این فناوری برای تقویت توانایی‌های نظامی خود استفاده کند. داریو آمودی، مدیرعامل استارتاپ آمریکایی Anthropic، گفت: «چین ممکن است منابع بیشتری را برای توسعه کاربردهای نظامی این فناوری اختصاص دهد، که می‌تواند باعث تغییر توازن قدرت در سطح جهانی شود.»
در نهایت، ظهور DeepSeek نشان می‌دهد که رقابت در هوش مصنوعی دیگر فقط به داشتن بهترین تراشه‌ها محدود نمی‌شود، بلکه به نحوه استفاده بهینه از آن‌ها نیز بستگی دارد. این شرکت ممکن است هنوز ایالات متحده را پشت سر نگذاشته باشد، اما بدون شک در حال تغییر قواعد بازی است.
منبع: فایننشال تایمز