پایگاه خبری فولاد ایران- نگرانی در مورد تسلط پکن بر زنجیره تامین انرژی پاک وجود دارد. این موقعیت شکایات فزاینده‌ای را از رقبا در سراسر جهان به دنبال دارد. دولت‌ها در ایالات متحده و اروپا شیوه‌های حمایت چین را محکوم می‌کنند، آنها درعوض معمولاً به تولیدکنندگان داخلی یارانه می‌دهند تا از آنها در برابر شرکت‌های چینی حمایت کنند و تهدید به شکایت‌ها و تعرفه‌ها برای یکسان کردن زمین بازی می‌کند.
بیشترین نگرانی بر ابعاد اقتصادی این رقابت متمرکز است: میلیاردها دلاری که شرکت های چینی به دست خواهند آورد و هزاران شغل از دست رفته در کشورهای دیگر. توجه فزاینده ای هم به پیامدهای زیست محیطی این درگیری وجود دارد زیرا افزایش قیمت فناوری سبز باعث کندی انتقال فناوری پاک می شود.
نگرانی در مورد کنترل یا تسلط چین بر بخش هایی از زنجیره تامین فناوری سبز، با تمرکز ویژه بر عناصر فلزی کمیاب و سایر مواد معدنی و مواد حیاتی وجود دارد. با این حال، نگرانی دیگر این است که توجه چندانی به بزرگترین و بی‌نظیرترین پیامدهای امنیت ملی رهبری چین در این زمینه وجود ندارد: «قدرت نرم» که پکن با تسلط بر این بخش فناوری به دست خواهد آورد.
بلیندا شاپ، محقق آب و هوا، در گزارش جدیدی برای بنیاد کارنگی برای صلح بین‌المللی می‌نویسد: چین بر تولید و زنجیره تامین تقریباً تمام فناوری‌های پاک تسلط دارد. در اوایل سال 2019، آژانس بین‌المللی انرژی‌های تجدیدپذیر IRENA، یک سازمان بین‌دولتی که پذیرش و استفاده پایدار از انرژی‌های تجدیدپذیر را ترویج می‌کند، به این نتیجه رسید که «هیچ کشوری خود را در موقعیتی بهتر از چین برای تبدیل شدن به ابرقدرت انرژی‌های تجدیدپذیر در جهان قرار نداده است.» در مجموع، اکنون چین بزرگترین تولیدکننده، صادرکننده و نصب‌کننده پنل‌های خورشیدی، توربین‌های بادی، باتری‌ها و وسایل نقلیه الکتریکی در جهان است که آن را در خط مقدم انتقال انرژی جهانی قرار می‌دهد.
از آن زمان تا کنون چیزی تغییر نکرده است. تحلیل‌های نیکی و مؤسسه مطالعات استراتژیک جهانی میتسویی در اوایل سال جاری به این نتیجه رسیدند که چین «در حال افزایش مزیت رقابتی خود در فناوری‌های پیشرفته برای مقابله با گرمایش جهانی است و در پتنت‌های مربوط به تصرف و توقف انتشار دی اکسید کربن صنایع صنعتی پیشرو است.» این پیشتازی قابل توجه است و سه برابر بیشتر از ایالات متحده است که در رده دوم قرار دارد.
همانطور که شاپ در تحلیل خود توضیح داد، "تسلط چین بر زنجیره های تامین فناوری سبز نتیجه دهه ها حمایت استراتژیک دولت، نوآوری تحت حمایت زنجیره های تامین یکپارچه برای ایجاد صنایع برای آینده است."
در ابتدا، این سیاست به دلیل نیاز به یافتن منابع انرژی جایگزین برای کاهش آسیب‌پذیری‌های ناشی از اتکا به واردات انجام شد. با این حال، با گذشت زمان، پکن ارزش رهبری تکنولوژیک را به رسمیت شناخت و صنایع «انرژی نو» و «وسایل نقلیه انرژی نو» را در اولویت ملی قرار داد.
با تشدید رقابت تکنولوژیک با غرب، دسترسی به آن فناوری‌ها و کاهش سرعت اقتصاد چین، این طرح‌ها فوریت جدیدی به خود گرفتند. گزارشی از مرکز تحقیقات انرژی و هوای پاک اشاره دارد که انرژی پاک در سال 2023 به میزان بی سابقه 11.4 تریلیون یوان چین (1.6 تریلیون دلار) به اقتصاد چین کمک کرد که کل رشد سرمایه گذاری و سهم بیشتری از رشد اقتصادی (40٪) را به خود اختصاص داد.
بخشی از این سرمایه گذاری برای کاهش انتشار گازهای گلخانه ای کشور در نظر گرفته شده است. چین در سال 2006 به بزرگترین تولیدکننده این آلاینده‌ها در جهان تبدیل شد که عمدتاً به دلیل اتکا به زغال‌سنگ برای تأمین رشد سرسام‌آور این کشور بود.
شاپ تاکید می‌کند که انتظار می‌رود چین در سال‌های 2023-2028 ظرفیت انرژی تجدیدپذیر بیشتری نسبت به مجموع سایر نقاط جهان اضافه کند. سال گذشته، چین پنل های خورشیدی بیشتری نسبت به سایر نقاط جهان نصب کرد.
انگیزه دوم تمایل به کسب درآمد زیاد است. برآوردها از اندازه بازار جهانی فناوری سبز متفاوت است - از 15.28 میلیارد دلار تا 23.37 میلیارد دلار در سال 2023 که پیش بینی می شود این رقم تا سال 2030 به 134.9 میلیارد دلار برسد.
به همان اندازه که مشکلات چین بزرگ است، این کشور نمی تواند تمام تولید خود را جذب کند. نتیجه افزایش صادرات خودروهای الکتریکی، باتری‌های لیتیوم یونی و محصولات خورشیدی است که 30 درصد افزایش یافته و ارزش آن به 146 میلیارد دلار در سال گذشته رسیده است.
این استراتژی صادرات تهاجمی باعث افزایش تنش با ایالات متحده و اروپا شده است. هر دو دولت ادعا می‌کنند که یارانه‌های چینی برای محصولات مختلف از توربین‌های بادی گرفته تا خودروهای برقی و اجزای اصلی آنها تولیدکنندگان داخلی آنها را کاهش می‌دهد و باید متوقف یا خنثی شود. تولیدکنندگان اروپایی پنل‌های خورشیدی یک دهه پیش توسط رقابت چینی ورشکسته شدند و این آسیب همچنان ادامه دارد.
واشنگتن و بروکسل تحقیقاتی را در مورد تولیدکنندگان چینی آغاز کرده و بر محصولات آنها تعرفه وضع کرده اند. این اقدامات با قوانینی مانند قانون کاهش تورم در ایالات متحده و قانون صنعت خالص صفر در اروپا تکمیل می شود، که به دنبال تحریک نوآوری در فناوری های جدید و همکاری های بین المللی برای ارتقای انعطاف پذیری زنجیره تامین است.
البته خطر این است که تلاش برای حفاظت از صنایع داخلی غرایز رقابتی را کم رنگ کرده و رانت خواری را تشویق می کند. بدتر از آن، فعالان آب و هوا هشدار می دهند که این اقدامات قیمت ها را افزایش می دهد و انتقال سبز را کند می کند و سیاره زمین را در این روند نابود می کند. Schape به تحلیلی اشاره می کند که نشان می دهد حذف فناوری سبز ساخت چین از بازارهای جهانی 6 تریلیون دلار هزینه اضافی بین سال های 2023 تا 2050 تولید می کند. هر یک دلار را به عنوان تاخیر در نظر بگیرید.
دنیایی را تصور کنید که در آن چین قدرت پیشرو در بخش فناوری سبز است. از آنجایی که فناوری مهم‌ترین عامل در سیستم‌های تحت تسلط انرژی‌های تجدیدپذیر است، پکن در مرکز آن شبکه‌های اقتصادی و فناوری قرار خواهد گرفت. آژانس بین‌المللی انرژی‌های تجدیدپذیر IRENA در گزارش آوریل توضیح داد که منابع تجدیدپذیر عمدتاً تحت تأثیر ژئوپلیتیک نیستند، اما «بهره‌گیری از آنها به در دسترس بودن فناوری‌ها و منابع مالی بالا بستگی دارد» که چین می‌تواند هر دو را ارائه دهد.
چین هم اکنون در حال ایجاد این ارتباطات است. سرمایه گذاری خارجی چینی در این بخش افزایش یافته است. بر اساس گزارش Climate Energy Finance، یک گروه تحقیقاتی استرالیایی، شرکت های چینی از آغاز سال 2023 تاکنون 109.2 میلیارد دلار سرمایه گذاری خارجی در 130 معامله فناوری پاک انجام داده اند.
در حالی که کشورهای غربی از این یارانه ها شکایت دارند، اقتصادهای کمتر توسعه یافته آنها را به عنوان کمک، حمایت و تسهیل گذار سبز که برای آینده آنها حیاتی است، می دانند. در نشست سال گذشته آسیای شرقی، نخست وزیر چین، لی کیانگ، اتحادیه کشورهای جنوب شرق آسیا را تشویق کرد تا با چین در زمینه انرژی، تغییرات آب و هوا و وسایل نقلیه الکتریکی همکاری کنند.
به واقع، اگر استراتژی فناوری سبز چین مانند سیاست توسعه اقتصادی ژاپن پس از جنگ جهانی دوم "معجزه" ایجاد کند، چه؟ تا به امروز، این کشور از این شهرت بهره می برد و اعتباری پایدار از مصرف کنندگان و شرکای تجاری در سراسر جهان کسب می کند.
به گزارش فولاد ایران، اگر چین به عنوان «قدرت سبز» شناخته و پذیرفته شود، مزایای مشابه و احتمالاً بیشتری به دست خواهد آورد. مقابله و غلبه بر چالش برجسته جهانی، یک پیروزی دیپلماتیک، سیاسی و اقتصادی فوق‌العاده خواهد بود و موقعیت و نفوذی را به ارمغان می‌آورد که بی شباهت به آنچه که ایالات متحده پس از جنگ جهانی دوم از آن برخوردار بود، نخواهد بود.
چینی‌ها راه درازی در پیش دارند تا موقعیت رهبری فناوری را تثبیت کنند یا بر چالش‌های زیست‌محیطی خود غلبه کنند. مقیاس مشکلات چین ممکن است این "پیروزی" را غیرممکن کند، اما هیچ تردیدی وجود ندارد که پکن با جدیت به این چالش و عزم خود برای غلبه بر آن چشم دوخته است.
تجربه ژاپن نشان می دهد که نادیده گرفتن شانس موفقیت اشتباه است.
منبع: Japan Times