پایگاه خبری فولاد ایران- برخلاف آمریکا، چین با دوری از جنگ و عدم صرف هزینه‌های میلیاردی برای آن، اکنون به قدرت منطقه‌ای و بین‌المللی تبدیل شده و تلاش می‌کند ظرفیت‌های حضور و نفوذ بین‌المللی خود را در مناطق مختلف جهان فراهم کند.
به گزارش فولاد ایران، آمریکای لاتین از مهم‌ترین مناطقی است که چین به دنبال نفوذ در آن است. چین در کنار منافع اقتصادی، همواره به منافع سیاسی و همچنین ایجاد موازنه قوا با آمریکا توجه دارد که در حال حاضر اصلی‌ترین رقیب پکن به حساب می‌آید؛ آمریکای لاتین نیز از این قاعده مستثنی نیست.
چین با هدف دسترسی به منابع مورد نیاز خود مانند نفت، مس، آهن، تجارت و سرمایه‌گذاری خود را در منطقه آمریکای لاتین افزایش داده است. علاوه‌بر این، با توجه به تهدید چین برای آمریکا و توازن قدرت این دو کشور در عرصه نظام بین‌المللی و حضور همه‌جانبه آمریکا در منطقه آسیای جنوب شرقی و همکاری‌های مختلف تجاری، نظامی و سیاسی با کشورهای این منطقه در سازمان‌های مختلف و دفاع از آنها در برابر چین در مناقشات مختلف، این کشور تلاش می‌کند علاوه‌بر گسترش حوزه اقتصادی و سیاسی خود در این منطقه و دسترسی به منافع بیشتر، خیزش خود به سمت این منطقه را در پاسخ به حضور آمریکا در منطقه آسیای جنوب شرقی و موازنه قدرت در برابر آن، در آمریکای لاتین تقویت کند. اما بخش مهم‌تر، جاه‌طلبی چینی‌ها به طرح «یک کمربند، یک جاده» بازمی‌گردد.
طرح راه ابریشم جدید یا طرح یک کمربند، یک جاده، طرح سرمایه‌گذاری در زیربناهای اقتصادی بیش از ۶۰ کشور جهان و توسعه دو مسیر تجاری «کمربند اقتصادی راه ابریشم» و «راه ابریشم دریایی» است که توسط چین در سال ۲۰۱۳ ارائه شده است. این طرح اقتصادی که چین را به اروپا، آفریقا و آمریکای لاتین متصل می‌کند، از سوی آمریکایی‌ها تهدیدی جدی برای آینده اقتصاد این کشور تلقی می‌شود.
چین بی‌برنامه حضورش را در آمریکای لاتین تقویت نکرده است. همین مساله بود که هشدار جیمز متیس، وزیر دفاع وقت آمریکا را در سفر سال گذشته‌اش به تعدادی از کشورهای لاتین در پی داشت. متیس به مسئولان آمریکایی هشدار داد باید این نکته را در نظر بگیرند که چین منتظر نمی‌ماند تا واشنگتن به‌طور کامل در جریان تحولات آمریکای لاتین قرار بگیرد و در مسیر اجرای اهدافش گام برمی‌دارد. این هشدار را تقریبا تمام مسئولان آمریکایی به‌خصوص دونالد ترامپ، رئیس‌جمهور آمریکا و تیم کاری‌اش جدی گرفته‌اند اما زور حریف بیش از اینهاست که بتوان با هشدار آن را به گوشه‌ای راند.
چین برنامه‌ای دقیق و هوشمندانه برای حضور بلندمدت در کشورهای آمریکای لاتین دارد. این برنامه را شی جین پینگ، رئیس‌جمهور چین در اجلاس 2014 برازیلایا در برزیل اعلام کرد. این طرح 1+3+6 نام دارد و در پشت اعداد آن برخلاف دیگر طرح‌های مرسوم، تعداد کشورهای حاضر در این طرح قرار ندارد. عدد یک به خود برنامه همکاری برمی‌گردد. عدد سه به سه همکاری کلیدی یعنی تجارت، سرمایه‌گذاری و مالی بازمی‌گردد. عدد 6 نیز به حوزه‌های همکاری از جمله منابع، ساخت‌وساز، انرژی، کشاورزی، نوآوری علمی و فناوری اطلاعات برمی‌گردد.
بر مبنای 1+3+6 قرار است پکن با انجام پروژه‌هایی خاص که از سال 2015 آغاز شده‌اند به هدف‌گذاری 250 میلیارد دلار سرمایه‌گذاری مستقیم و 500 میلیارد دلار تجارت با آمریکای لاتین در سال 2025 برسد. اجرای این طرح با مبالغ کلان سرمایه‌گذاری درحالی است که در دهه قبلی چین 140 میلیارد دلار در آمریکای لاتین سرمایه‌گذاری کرده بود. در این میان برزیل توانسته در 10 سال گذشته بیشترین میزان سرمایه‌گذاری چینی‌ها در این قاره را که نزدیک به 50 میلیارد دلار بوده است، جذب کند. پکن اکنون بزرگ‌ترین شریک تجاری بزریل، شیلی و پرو است.
چین همچنین در حال حاضر بزرگ‌ترین مقصد کالاهای برزیل، شیلی و ونزوئلاست و بر اساس نظر کمیسیون اقتصادی آمریکای لاتین و حوزه کارائیب، چین در انتهای دهه جاری، جای اتحادیه اروپا را به‌عنوان دومین شریک تجاری این منطقه خواهد گرفت، اما همچنان در ابتدای دهه 2020 آمریکا بزرگ‌ترین شریک تجاری آمریکای لاتین خواهد ماند. اما این احتمال که آمریکا بتواند مقام اولی‌اش را در این دهه حفظ کند بسیار پایین است. مبادلات تجاری چین با کشورهای آمریکای لاتین به‌سرعت در حال رشد هستند.
بنابر آمار مرکز مطالعه سیاست‌های توسعه جهانی در دانشگاه بوستون تبادل تجاری میان چین و آمریکای لاتین در سال 2017 به ۲۴۴ میلیارد دلار رسید، تقریبا دوبرابر دهه پیش. چین البته با احتیاط در حال افزایش تبادلات تجاری و افزایش سرمایه‌گذاری‌ها در آمریکای لاتین است. این کشور تضمین‌های محکمی را در قبال ارائه وام از کشورهای هدف دریافت می‌کند. ارائه چنین وام‌های شرط‌داری بخش مهم برنامه نفوذ چین در جهان را تشکیل می‌دهد. وام‌های چینی در قالب سرمایه‌گذاری و عمدتا با شرط بازگشت پول از سود پروژه‌ها (و نه از جیب دولت) داده می‌شود. همین مساله موجب شده حدود ۹۰ درصد از ذخایر نفتی اکوادور در سال‌های آتی در اختیار چین قرار گیرد. اکوادور البته در این مسیر تنها نیست. ونزوئلا دیگر کشور آمریکای لاتین است که با بازپرداخت وام‌های کلان چین مواجه شده است. ونزوئلای بحران‌زده هم‌اکنون مجبور است مابه‌ازای بدهی‌های خود به چین، روزانه 300هزار بشکه نفت به این کشور صادر کند. چین به‌جای حرکت نظامی برای نفوذ از حربه وام‌های تضمین‌دار استفاده می‌کند.
در جهان دیگر جایی نیست که چین، پا در کفش دیگر قدرت‌های جهان نکرده باشد. یکی از این مناطق آمریکای‌جنوبی یعنی حیاط‌خلوت سابق آمریکاست که چین شلوغش کرده است. میزان این نفوذ به‌حدی است که فریاد مقامات آمریکایی را نیز درآورده است. مقابله با نفوذ اقتصادی چین در آمریکای لاتین که همراه با ارائه وام‌های کلان با شرایط خوب است، بسیار سخت‌تر از نفوذهای آمیخته به سیاست دیگر قدرت‌های جهانی است. پکن هوشیارانه عمل می‌کند و درست زمانی که نه آمریکا و نه اروپا، حاضر به حمایت از کشوری نیستند، چینی‌ها وارد میدان می‌شوند و با پرداخت وام، آن کشور را به عضویت در بلوک خود درمی‌آورند. یکی از پیشنهادهای مالی چین که تعجب بسیاری را برانگیخت، سرمایه‌گذاری پکن در یکی از استان‌های توسعه‌نیافته و کم‌منبع کشور آرژانتین است.
در همین زمینه روز سه‌شنبه «رویترز» به نقل از مقامات استان یوجوی آرژانتین نوشت تلاش‌های آرژانتین برای جلب کمک داخلی و نیز کمک از آمریکا و اروپا به نتیجه نرسید و درنهایت، بانک واردات و صادرات چین با تامین 80 درصد هزینه احداث این نیروگاه خورشیدی با نام «کوچاری»، حدود 400 میلیون دلار، با بهره سالانه سه‌درصد و بازپرداخت 15 ساله موافقت کرد. پرداخت تسهیلات مالی با چنین شرایطی آن هم برای جایی همانند استان یوجوی آرژانتین، هر بازیگری را از میدان به‌در می‌کند؛ حتی آمریکا که هم‌اکنون متحد دولت راستگرای آرژانتین است. البته آرژانتین باید نزدیک به 80 درصد مواد و تجهیزات ساخت این نیروگاه را از سازندگان چینی مانند شرکت هوآوی خریداری کند. همین مساله انتقاد مقامات آمریکایی را برانگیخته است. آنها ادعا کرده‌اند تجهیزات هوآوی امکان جاسوسی ارتش چین را از کاربران و مختل کردن شبکه‌های آنها فراهم می‌کند.
انعقاد چنین قراردادی با یکی از دولت‌های راستگرای متحد ایالات متحده در آمریکای لاتین پیامی واضح برای جهان دارد. «تیم باکلی»، مدیر موسسه اقتصاد انرژی و تحلیل مالی، مستقر در آمریکا معتقد است کمک مالی چین به طرح نیروگاه کوچاری، راهی برای افزایش حضور و سلطه اقتصادی این کشور در جهان است که در 50 سال گذشته دیدگاه جهان را از «آمریکا و اروپامحوری» تغییر داد. «رویترز» با بیان این نکته که چنین اقداماتی از سوی چین، مقامات دولت آمریکا را به لرزه درآورده است. نیروگاه خورشیدی کوچاری اما تنها یکی از طرح‌های جنجال‌برانگیز چین در آمریکای جنوبی است. چین در زمان حکومت کریستینا کرشنیر، رئیس‌جمهور قبلی آرژانتین موفق شده بود امتیاز یک پایگاه فضایی به ارزش 50 میلیون دلار را به مدت 50 سال از دولت آرژانتین اخذ کند. چین قول داده است از این پایگاه استفاده نظامی نکند اما بسیاری نسبت به این قول چین در درازمدت اعتماد ندارند. امتیاز این پایگاه در حالی به دولت چین داده شد که به ازای آن چین حاضر شد ۱۰میلیارد به صورت سوآپ در اختیار دولت آرژانتین قرار دهد و ۱۰میلیارد دیگر نیز به‌ویژه در زیرساخت‌های حمل‌ونقل سرمایه‌گذاری کند.
منبع: Japan Times