پایگاه خبری فولاد ایران-گروه پنج اقتصاد نوظهور بریکس در اجلاس سالانه خود در ژوهانسبورگ در ماه جاری به شش کشور دیگر پیشنهاد عضویت داده است. اگر آنها بپذیرند، عربستان سعودی، امارات متحده عربی، ایران و مصر اولین کشورهای خاورمیانه و شمال آفریقا خواهند بود که در کنار اتیوپی و آرژانتین در ماه ژانویه به این بلوک می پیوندند.
این گروه متشکل از برزیل، روسیه، هند، چین و آفریقای جنوبی، 40 درصد از جمعیت جهان و یک چهارم تولید ناخالص داخلی جهانی را تشکیل می دهد، اما به دلیل تفاوت های شدید در اقتصاد اعضای آن، در هیچ مسیر مشخصی حرکت نکرده است.
مایکل تانچوم، عضو غیر مقیم موسسه خاورمیانه، گفت که بریکس یک انجمن عمومی بین المللی برای نارضایتی از غرب و به ویژه ایالات متحده ایجاد کرده است. اما این بلوک هنوز به یک نیروی نهادی برای نظم اقتصادی یا امنیتی جایگزین تبدیل نشده است.
در 14 سالی که از ایجاد آن می گذرد، تنها دستاورد مهم بریکس، تأسیس بانک توسعه جدید است که به نام بانک بریکس نیز شناخته می شود. با افزودن بنگلادش، مصر و امارات به همراه اعضای بریکس، این بانک توسعه چندجانبه حدود 50 میلیارد دلار در دسترس دارد و از زمان راه اندازی آن در سال 2014 نزدیک به 30 میلیارد دلار وام تصویب کرده است.
فرار از تحریم ها عامل اتحاد بریکس و یکی از دلایل اصلی گسترش شد. این طرح پس از تحریم‌های غرب علیه روسیه در پی حمله روسیه به اوکراین تسریع شد. افزودن ایران منطقی است زیرا این کشور نیز تحت تحریم قرار گرفته است.
علاوه بر این، بریکس برای یک دهه تلاش کرده است تا به سلطه دلار پایان دهد. با این حال، حتی تلاش‌های آنها برای راه‌اندازی ارز مشترک بریکس با موانع بزرگی مواجه شد، زیرا حدود 88 درصد از معاملات بین‌المللی همچنان به دلار انجام می‌شود و 58 درصد از ذخایر ارزی جهانی به دلار آمریکا باقی می‌ماند.
در نتیجه، روسیه، چین و برزیل برای معاملات برون مرزی به ارزهای غیر دلاری روی آورده اند و سعی کرده اند ذخایر ارزی را از دلار به طلا تبدیل کنند.
به گزارش فولاد ایران، اگر عربستان سعودی و امارات، بزرگترین تولیدکنندگان انرژی در خاورمیانه، به بریکس بپیوندند، نفوذ اقتصادی ارتقا یافته این بلوک ممکن است شانس آن را برای استقرار ارزهای جایگزین افزایش دهد.
اما تانچوم خاطرنشان کرد ارزهای عربستان سعودی و امارات در حال حاضر به دلار آمریکا متصل هستند. او گفت: "هم برای امارات متحده عربی و هم برای عربستان سعودی، عضویت بالقوه در بریکس فرصتی عالی برای تنوع بخشیدن به مشارکت‌های اقتصادی و سیاسی آنها فراهم می‌کند. در این راستا، هدف آنها افزایش همکاری با شرکای غیر غربی مانند هند یا برزیل است. علاوه بر این، روابط آنها با چین نه تنها در سطح اقتصادی، بلکه در سطح سیاسی نیز تشدید خواهد شد. اگر عربستان سعودی به زودی به شورای همکاری شانگهای بپیوندد تعجب نمی کنم."
اهداف متفاوت سیاست خارجی و عدم انسجام بین اعضا، بریکس را با مشکل مواجه کرده است. اگرچه تصمیمات با اجماع اتخاذ می شود، هیچ وب سایت رسمی یا سازوکار مناسبی وجود ندارد و هر کشوری برای تعیین مسیر رفتار خود استقلال دارد. دو تن از اعضای موسس آن چین و هند در همراستایی ژئوپلیتیکی متضاد هستند و اختلافات مداومی بر سر مرزهای مشترک دارند.
حتی اگر مصر و آرژانتین تصمیم به پیوستن به آن داشته باشند، هر دو دو بدهکار بزرگ صندوق بین‌المللی پول هستند، در حالی که اعضای جدید احتمالی ایران و عربستان سعودی اخیراً روابط دیپلماتیک خود را احیا کرده‌اند.
منبع: المانیتور